چرا سیگار می کشیم؟!

درباره تاریخچه سیگار می­دانیم که کریستوف کلمب تنباکو را به اروپا آورد، شخصی به نام نیکو سیگار را در پاریس رواج داد و به احترام او اسم ماده فعال سیگار را نیکوتین گذاشتند. بعد از اینکه مسجل شد که سیگار اعتیاد زا است نحوه تبلیغات شرکت ها ی دخانیاتی عوض شد و عکس کابو ها را بر روی پاکت سیگار زدند به این معنا که انسان های شجاع و عقاب سیگار می کشند و نکته با اهمیت این است که برای خیلی افراد اصلا همین که سیگار خطر زا هست، جذابیت دارد.

آنچه مانع فرد سیگاری در ترک سیگار میشود، ترس است. ترس از اینکه وی بدون سیگار قادر نخواهد بود از عهده ی فشارهای روانی برآید، از مناسبات اجتماعی و خوردن غذا لذت ببرد، تمرکز کند و …. در واقع این ترس است که باعث می­شود ما سیگار بکشیم؛ ترس از اینکه زندگی بدون سیگار هرگز نشاط سابق را نخواهد داشت و نیز ترس از احساس محرومیت.

آن دسته از شما که فکر می­کنید سیگار کشیدن فقط یک عادت است از خود بپرسید چرا عادتهایی همچون ورزش کردن را به آسانی ترک می­کنیم اما عادتی مثل سیگار را نه؟

به نظر من سئوالی که پرسیدنش خیلی اهمیت دارد این است که سیگار چه کمکی به ما می­کند؟ یا اصلا چرا باید سیگار را ترک کنیم؟ از جوابهای این سئوال می­توانیم به ­عنوان انگیزه­ های ترک استفاده کنیم.

یکی از نکات جالب توجه درمورد سیگار این است که چون اولین سیگار طعم بسیار بدی دارد، ذهن خام و بی تجربه ی ما مطمئن می­شود که امکان ندارد به سیگار معتاد شویم و تصور می­کنیم که چون از سیگار لذت نبردیم پس هر زمان که اراده کنیم می­توانیم آن را کنار بگذاریم. همین نکته درمورد دسترسی پذیری به سیگار هم وجود دارد؛ برخی اعتقاد دارند اگر میزان دسترسی پذیری به سیگار آسان باشد و همیشه در دسترس باشد انگیزه ی مصرف کمتر است. با ذکر یک مثال ساده نشان می­دهم که این موضوع درست نیست. در دوره ی کارشناسی ام دکه ی سیگار فروشی دقیقا روبروی درب دانشگاه قرار داشت. رفت و آمد برای خرید سیگار از درب خوابگاه حداقل 40 دقیقه زمان لازم داشت. خیلی­ از دوستان سیگاری چون حوصله ی این زمان را نداشتند نمی آمدندپائین و سیگار نمی­خریدند، حتی از دوستان می­شنیدم که می­گفتند وقتی یک پاکت سیگار می­خریم میزان مصرف­مان به مراتب بیشتر است تا وقتی نخ به نخ می­خریم.

جالب است فرد سیگاری با سیگاری کشیدن سعی دارد به لذتی برسد که قبل از اعتیادش به­طور طبیعی از آن برخوردار بوده، یعنی آرامش، آسایش خاطر و اعتماد به نفس. تا قبل از معتاد شدن به دخانیات بدن ما نیازی به نیکوتین ندارد، سپس نیکوتین را به بدنمان تحمیل می­کنیم و زمانی­که سیگار را کنار می­گذاریم مقدار نیکوتین در بدن کاهش یافته و احساس درد می­کنیم که در واقع این درد جسمانی نیست، فقط احساس خلاء روحی است.

نیکوتین علاوه بر اینکه یک ماده مخدر می­باشد سم بسیار مهلکی است که در حشره­ کش ها از آن استفاده می­شود. اگر مقدار نیکوتین موجود در یک نخ سیگار را مستقیما به رگ فردی تزریق کنند باعث مرگ وی می­شود. اگرچه نیکوتین به این علت که خیلی سریع باعث اعتیاد می­شود، قوی ترین ماده مخدر دنیا است اما اعتیاد به آن زیاد شدید نیست و چون ماده مخدری است که خیلی سریع عمل می­کند، فقط سه هفته کافی است تا 99 درصد آن از بدن خارج می­شود.

دلیل اصلی سیگار کشیدن تسکین بخشیدن به درد ناشی از نکشیدن سیگار است. تمام لذتی که فرد از سیگار کشیدن می­برد پایان دادن به یک نوع عطش یا هوس است، خواه این عطش فیزیکی باشد که برای دریافت نیکوتین است و خواه روانی باشد که به واسطه­ی نخاراندن محل خارش است.

(اگر سیگار م ی­کشید) هر کاری که می­کنید سعی نکنید با فشار آوردن به ذهن خود سیگار کشیدن را فراموش کنید. این یکی از عواملی است که باعث افسرده شدن افرادی می­شود که با استفاده از نیروی اراده اقدام به ترک سیگار می­کنند. آنها هر روز تلاش می­کنند تا این امید را در خود زنده نگه دارند که سرانجام روزی به­طور کامل سیگار را فراموش کنند. این عمل مانند آن است که شما قادر به خوابیدن نباشید و هرچه بیشتر در این مورد نگران شدید، خوابیدن برایتان سخت تر خواهد شد.

اگر سیگار می­ کشید این سوال کلیدی را پاسخ دهید: اولین سیگار خود را بعد از چند دقیقه پس از بیداری روشن می کنید؟ هرچقدر سریعتر این کار را انجام می­دهید، میزان وابستگی­تان شدیدتر است.

دکتر آرش جواهری
متخصص اعتیاد