سندرم پیش از قاعدگی (پیاماس یا PMS) (: Premenstrual Syndrome) یا تنش پیش از قاعدگی
مجموعهای از علایم جسمی، روانی و احساسات مرتبط با چرخه قاعدگی در زنان است؛ و این در حالی است که بیشتر زنان در سن «بچه زایی» (حداکثر تا ۸۵ در صد) نشانههای فیزیکی مرتبط با عملکرد طبیعی تخمک کذاری شامل نفخ کردن یا نرمی پستان (حساسیت به لمس پستان) را تجربه کردهاند. تعاریف پزشکی از PMS به الگویی مداوم از نشانههای فیزیکی و عاطفی (روانی) محدود میشود که تنها در طول فاز لوتئال از چرخهٔ قاعدگی، اتفاق میافتد، که از «شدت کافی برای تداخل با برخی از جنبههای زندگی» برخوردار هستند. بهطور خاص، نشانههای عاطفی (روانی) برای تشخیص PMS، باید حضور داشته باشد. نشانههای خاص روانی و فیزیکی منتسب به PMS از زنی به زن دیگر متفاوت است، با اینحال الگوی علائم برای هر زن، بهطور فردی، قابل پیشبینی است. این نشانه ها در طول ده روز قبل از قاعدگی اتفاق میافتد، و مدت کوتاهی قبل یا مدت کوتاهی بعد از شروع جریان قاعدگی ناپدید میشود.
تنها درصد کمی از زنان (۲ تا ۵٪) علائم پیش از قاعدگی بارزی دارند که میتوان آن را از ناراحتی عادی مرتبط با قاعدگی زنان سالم جدا کرد. از نظر فرهنگی، مخفف PMS در کشورهای انگلیسی زبان بسیار شناخته شده میباشد و به مشکلات مرتبط با قاعدگی اشاره میکند، و این مخفف بدون توجه به تعریف پزشکی آن، بهطور گستردهای در گفتگوهای محاورهای و عادی استفاده میشود. در این موارد، علائم به ندرت بدون استفاده از مخفف بیان میشوند، و اشاره به معنی ضمنی آن بیشتر از تعریف بالینی آن مورد توجه است.
اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی» (PMDD) حالتی بسیار شدیدتر است که به عنوان یک اختلال روانپزشکی مشابه با افسردگی تک قطبی در نظر گرفته میشود.
تقریباً ۲۰۰ علامت متفاوت مرتبط با PMS است که سه نشانه مهم آن عبارتند از کج خلقی (irritability)، تنش (tension) و اضطراب(dysphoria)(خوشحال نبودن) بیش از ۲۰۰ نشانهٔ متفاوت با PMS همراه شدهاست، اما سه تا از برجستهترین نشانهها عبارتند از: تحریک پذیری، تنش و بیقراری (ناخشنودی). نشانههای عاطفی و غیر اختصاصی مشترک عبارتند از: استرس، اضطراب، مشکل در بخواب رفتن (بی خوابی)، سردرد، خستگی، نوسانات خلقی، افزایش حساسیت عاطفی و تغییر در میل جنسی تعاریف رسمی مطلقاً نیازمند به حضور نشانههای عاطفی(emotional) به عنوان شکایت اصلی از PMS میباشند؛ حضور نشانههای فیزیکی مرتبط با چرخهٔ قاعدگی عبارتند از: نفخ، دلپیچه، یبوست، تورم یا حساسیت به لمس پستان، آکنه مربوط به چرخه قاعدگی و دردهای مفصلی یا عضلانی.
نشانههای دقیق و شدت آنها از زنی به زن دیگر و حتی از چرخهای به چرخه دیگر متفاوت است. بسیاری از زنان مبتلا به نشانگان پیش از قاعدگی تنها تعداد اندکی از نشانههای ممکن را تجربه میکنند که بهطور نسبی قابل انتظار میباشد. ر اساس تعاریف مشخص، علائم باید در زمانی طی ده روز بلافاصله قبل از شروع قاعدگی دیده شوند و نباید حداقل یک هفته بین شروع قاعدگی و تخمکگذاری وجود داشته باشند. هرچند که شدت نشانهها ممکن است تا حدودی متفاوت باشد، بیشتر تعاریف نیازمند این هستند که گروه منحصربهفرد نشانههای یک زن در چرخههای متعدد و پی دی پی وجود داشته باشند.
علائم سندرم پیش از قاعدگی
- آکنه
- کمر درد
- شکم پف کرده
- تغییر در اشتها، از جمله ولع برای غذاهای خاص
- یبوست
- گریه جوئی
- افسردگی
- بالا رفتن ضربان قلب
- تحریک پذیر، پرتنش یا اضطراب
- احساس خستگی
- سردرد
- گرگرفتگی
- درد مفاصل
- نوسانات خلقی
- عدم احساس علاقه به روابط چنسی
- حساسیت و تورم سینه
- مشکل در تمرکز کردن
- مشکلات خواب
- تورم دست یا پا
- گرایش به انزوا و تنها بودن
- افزایش وزن
کنترل سندرم پیش از قاعدگی
- خوردن کربوهیدراتهای منسجم (مثل غلات سبوس دار و نانهای سبوسدار، ماکارونی و غلات)، فیبر و پروتئین. کنترل و کاهش مصرف قند و چربی
- اجتناب از نمک برای چند روز آخر قبل از دوره خود برای کاهش نفخ و احتباس مایعات (پف کردن به دلیل تجمع مایعات زیر پوست)
- قطع مصرف کافئین برای کمتر کردن احساس تنش، و تحریکپذیری و برای کاهش درد پستان
- قطع مصرف الکل، نوشیدن الکل قبل از دوره باعث احساس افسردگی بیشتر میشود.
- افزایش غذا خوردن تا ۶ وعده غذایی کوچک در روز به جای ۳ وعده بزرگتر
- ورزشهای هوازی، تا ۳۰ دقیقه، ۴ تا ۶ بار در هفته
- خواب کافی حدود ۸ ساعت در شب
- نگه داشتن یک برنامه منظم از غذا، قبل از خواب و ورزش
- دوری از حوادث استرس زا تا هفته بعد از دوره
ویتامینها و داروهای خانگی دیگر:
ممکن است شما در جای دیگر دربارهٔ تأثیر برخی از ویتامینها و مکملهای دیگر خوانده باشید، از جمله ویتامین B۶، ویتامین E، منیزیم، منگنز و تریپتوفان، میتواند کمک به رفع PMS کند. مطالعات زیادی در مورد این درمان وجود ندارد، و این امکان وجود دارد که این درمانها آسیب بیشتری برسانند. برای مثال، ویتامین B۶ و ویتامین E میتواند عوارض جانبی را افزایش دهند.
از سوی دیگر، مصرف قرصهای کلسیم ممکن است علائم احتباس آب (پف کردن به دلیل تجمع مایعات زیر پوست)، انقباض عضلات و درد پشت را کاهش دهد. حدود ۱٬۰۰۰ میلیگرم کلسیم در روز احتمالاً نمیتواند مضر باشد، به خصوص به دلیل اینکه کلسیم مزایای بسیاری دیگری از قبیل استحکام استخوانها را دارد.